Η χολέρα απειλεί τα αμπέλια της Κρήτης – Τι συμβουλεύουν οι γεωπόνοι – Galaksias.com

Την προληπτική αντιμετώπιση του ωιδίου (σ.σ. χολέρα), δεδομένου ότι βρίσκεται μέσα στους οφθαλμούς του αμπελιού κάθε χρόνο την περίοδο αυτή, συνιστούν οι ειδικοί προς τους αμπελουργούς του νομού Ηρακλείου. Όπως αναφέρει το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών στο Ηράκλειο, αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη οι εργασίες του κλαδέματος και σταδιακά ολοκληρώνονται. Οι πρώτες επεμβάσεις σχετίζονται με συγκεκριμένα βλαστικά στάδια και με τις καιρικές συνθήκες. 
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, φέτος η έκπτυξη της βλάστησης χαρακτηρίζεται όψιμη, αντίστοιχη με το 2023. Στην έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου, τα βλαστικά στάδια διαφέρουν σημαντικά από αμπέλι σε αμπέλι. 
– Η σημαντικότερη ασθένεια του κρητικού αμπελώνα. Το ωίδιο, με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση, προσβάλλει κάθε χρόνο τα αμπέλια του νησιού και είναι απαραίτητη η προληπτική αντιμετώπιση. 
– Τα μολύσματα βρίσκονται μέσα σε οφθαλμούς (μάτια) και προσβάλλουν τη νέα βλάστηση με το ξεκίνημά της. 
– Οι πρώτες μολύνσεις είναι περιορισμένες σε έκταση και εκδηλώνονται συνήθως σε ελάχιστους βλαστούς (από 2-3‰ στο σύνολο των βλαστών του αμπελιού), όμως διατηρούν και παράγουν μολύσματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, που με αλλεπάλληλους κύκλους διασκορπίζουν τον μύκητα σε όλο το αμπέλι. 
Σύμφωνα με τις ίδιες οδηγίες και συστάσεις: Η προληπτική αντιμετώπιση πρέπει να ξεκινά όταν η βλάστηση έχει μήκος 5-6 εκατ. 
Καλλιεργητικά μέτρα: H αφαίρεση και καταστροφή των πρώτων μολυσμένων βλαστών, που συνήθως γίνονται αντιληπτοί μετά την εμφάνιση της ταξιανθίας, είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διαχείριση της ασθένειας. 

Γιατί είναι η σημαντικότερη ασθένεια 

Αξιολογείται ως η πιο σημαντική ασθένεια του αμπελιού στην Κρήτη (ενδημική), με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Το κλίμα και οι ποικιλίες του νησιού την ευνοούν. 
Σε αμπέλια που δε γίνεται αντιμετώπιση οι προσβολές στα σταφύλια φτάνουν το 80%. Στους αμπελουργούς είναι γνωστή με τα ονόματα χολέρα, σίρικας, μπάστρα και θειαφασθένεια. 

Ζημιές-συμπτώματα 

Προσβάλλει όλα τα πράσινα φυτικά όργανα (φύλλα, σταφύλια, βλαστούς). Η παρουσία του γίνεται εύκολα αντιληπτή αφού τα προσβεβλημένα μέρη μοιάζουν σκονισμένα. 
– Στα φύλλα: Χλωρωτικές κηλίδες που καλύπτονται από αραχνοειδές γκρίζο χνούδι (συνήθως στην κάτω επιφάνεια, συχνά και στην πάνω). Οι κηλίδες σταδιακά επεκτείνονται, η ανάπτυξη του φύλλου σταματά, η επιφάνειά του γίνεται κυματοειδής και καρουλιάζει προς τα πάνω. Το φύλλο μοιάζει σαν να είναι αλευρωμένο (σπόρια της ασθένειας). 
– Στους βλαστούς: Αρχικά παρατηρούνται κηλίδες που καλύπτονται από υπόλευκο-γκρίζο επίχρισμα (σπόρια). Το επίχρισμα υποχωρεί γρήγορα, αφήνοντας καστανόμαυρους μεταχρωματισμούς, που τον χειμώνα γίνονται καστανοκόκκινοι και είναι ιδιαίτερα έντονοι. Η παρουσία τους υπογραμμίζει την ύπαρξη άφθονου μολύσματος και προειδοποιεί για την επόμενη χρονιά. 
– Στα σταφύλια: Τα άνθη και οι νεαρές ράγες (μετά το δέσιμο) μοιάζουν σαν να είναι αλευρωμένα, στη συνέχεια ξεραίνονται και πέφτουν. Σε μεγαλύτερες ράγες δημιουργούνται στην επιδερμίδα σκουρόχρωμες περιοχές (εσχαρώσεις) από την παρουσία του μύκητα. 
Η επιδερμίδα νεκρώνεται και σχίζεται (συχν  αποκαλύπτονται τα σπέρματα). Ακολουθούν προσβολές από άλλα παθογόνα και οι ράγες σαπίζουν. Μετά το γυάλισμα οι ράγες πρακτικά δεν προσβάλλονται. 

Η φόμοψη 

Οι ειδικοί αναφέρονται όμως και στη φόμοψη. «Ο μύκητας ευνοήθηκε τις τελευταίες χρονιές με τις ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις και αυξήθηκαν τα συμπτώματα (γκριζόλευκες “κούφιες” κληματίδες με μικρά μαύρα στίγματα), ωστόσο δεν έχει δώσει τις έντονες προσβολές του παρελθόντος». 
Παρακάτω διευκρινίζεται ότι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνουν νέες μολύνσεις είναι τρεις: 
– Παρουσία μολυσμάτων μέσα στο αμπέλι (ιστορικό με συμπτώματα). 
– Επιδεκτικό βλαστικό στάδιο: έξοδος φύλλων έως πρώτα φύλλα και βροχή για διασπορά του μολύσματος με ελάχιστη θερμοκρασία 8-10οC και ταυτόχρονα τουλάχιστον 12 ώρες συνεχούς διύγρανσης. Στο σημείο αυτό δίνονται στους αμπελουργούς οι οδηγίες να παρακολουθούν τα δελτία βροχόπτωσης επόμενων ημερών της ΕΜΥ. Απουσία βροχοπτώσεων κοντά στο ευαίσθητο βλαστικό στάδιο δεν υπάρχει κίνδυνος. Μόνο σε αμπέλια με ιστορικό προσβολών, εφόσον προβλέπονται βροχές και βρίσκονται κοντά στο στάδιο αυτό, συνιστάται προστασία πριν από τη βροχή. 

Τα ακάρεα 

Όσον αφορά στα ακάρεα, ως γενικές πληροφορίες και διαπιστώσεις αναφέρονται ότι «τα ακάρεα της φυλής των οφθαλμών του είδους Colomerus vitis, ανάλογα με τον πληθυσμό που αναπτύσσουν στα μάτια, είτε τα καταστρέφουν ολοκληρωτικά, οπότε αυτά δεν ανοίγουν την επόμενη άνοιξη, είτε τα ζημιώνουν μερικώς, με αποτέλεσμα ανοίγοντας να δίνουν ασθενική βλάστηση». 
Στις οδηγίες και συστάσεις τονίζονται τα εξής: «Στα αμπέλια με ιστορικό προσβολών συνιστάται ψεκασμός με καλή διαβροχή: Όταν η βλάστηση έχει μήκος 5-10 εκ.». 
Στο σημείο αυτό γίνεται η εξής παρατήρηση: «Σε περίπτωση που κοντά στο ευαίσθητο για φόμοψη βλαστικό στάδιο δεν προβλέπονται βροχές, συνιστάται η ανοιξιάτικη φυτοπροστασία να ξεκινά με μια συνδυασμένη προληπτική εφαρμογή στο επόμενο βλαστικό στάδιο, στα πρώτα φύλλα (μήκος 5-6 εκ.) για ταυτόχρονη αντιμετώπιση ωιδίου και ακάρεων». Τις πληροφορίες για τα ακάρεα τις υπογράφουν οι επιστήμονες Ν. Μπαγκής και Α. Παπαδάκη. 

«Μην καταστρέφετε την ξινίθρα» – Διαχείριση της αυτοφυούς βλάστησης των αμπελιών 

Αμέσως παρακάτω επαναλαμβάνονται πολύ σημαντικές πληροφορίες ως προς την ανάγκη να μη γίνει καμία επέμβαση η οποία θα κατέστρεψε αυτοφυή βλάστηση των αμπελιών. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ξεκάθαρα προς τους αμπελουργούς: «Μην καταστρέφετε την ξινίθρα, δεν επιβαρύνει το αμπέλι. Η χημική ζιζανιοκτονία και η κατεργασία του εδάφους να αποφεύγονται. Αντίθετα, η παρουσία της αυτοφυούς βλάστησης (π.χ. ξινίθρα) στο περιβάλλον του αμπελώνα είτε η εγκατάσταση άλλης επιθυμητής βλάστησης (π.χ. ψυχανθή ή μείγμα με ψυχανθή/ αγρωστώδη) πρέπει να επιδιώκεται. 
Τα οφέλη από την παρουσία ξινίθρας ή άλλης επιθυμητής βλάστησης είναι πολλά: Προστατεύονται τα εδάφη από τη διάβρωση (κυρίως τα επικλινή), συγκρατούνται τα νερά της βροχής, ανταγωνίζονται άλλα επιζήμια ζιζάνια, βελτιώνουν τη δομή του εδάφους, αυξάνουν την οργανική ουσία και τη γονιμότητά του, ευνοούν τη βιοποικιλότητα και την αειφορία.
Όπου απαιτηθεί διαχείριση ζιζανίων, συνιστάται να προτιμάται η χορτοκοπή. 
Ψεκαστικά μηχανήματα: 
* Επιθεωρείτε και ελέγχετε ανά τριετία τα ψεκαστικά σε ειδικά πιστοποιημένα συνεργεία της περιοχής. 
* Ελέγχετε, συντηρείτε και βαθμονομείτε τα ψεκαστικά πριν και κατά την καλλιεργητική περίοδο. 
* Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα σκευάσματα για την καλλιέργεια, για τον εχθρό ή την ασθένεια και για το βλαστικό στάδιο της εποχής. Συνιστάται να επιλέγετε σκευάσματα με τους λιγότερους κινδύνους για τον χρήστη και το περιβάλλον. 
Τα “χημικά” φυτοπροστατευτικά δεν είναι ακίνδυνα. Θυμηθείτε πριν την εφαρμογή να ελέγχετε τη σήμανση κινδύνου και να παίρνετε απαραιτήτως μέτρα προστασίας. Σε κάθε περίπτωση, διαβάζετε προσεκτικά και εφαρμόζετε πιστά την ετικέτα», όπως, μεταξύ των άλλων, αναφέρεται.