Το βιντεοκλίπ της Μαντόνα που στοίχισε 5 εκατ. δολάρια κι έναν αφορισμό από το Βατικανό

Πέρασαν 35 χρόνια από το τραγούδι – σταθμό της Μαντόνα «Like a Prayer», το οποίο συνοδευμένο από ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα βιντεοκλίπ όλων των εποχών, ήταν αρκετά για να μεταμορφώσουν τη Μαντόνα από ποπ τραγουδίστρια σε ψαγμένη καλλιτέχνη και μία επιχειρηματία που ήξερε πώς να πουλήσει μία ιδέα.

Το τραγούδι της Μαντόνα αλλά και το «προκλητικό» βίντεοκλιπ κάνανε πάταγο στα ραδιόφωνα και τα μουσικά κανάλια της εποχής αλλά παραλίγο να της κοστίσουν την καριέρα και έναν… αφορισμό.

Φλεγόμενοι σταυροί, μαύροι άγιοι, έξαλλοι χοροί μέσα σε εκκλησίες και στίγματα στα χέρια…

Οι σκηνές στο «αμαρτωλό» βίντεο προκάλεσαν την αντίδραση των θρησκευτικών ομάδων και του Βατικανού κάνοντας πολλούς να μιλάνε για βλασφημία και να ζητούν το μποϊκοτάζ της τραγουδίστριας που δεν είχε ούτε ιερό ούτε όσιο. 

Το τραγούδι επευφημήθηκε από τους κριτικούς, έγινε μια τεράστια εμπορική επιτυχία και όλο αυτό το σκάνδαλο μόνο καλό έκανε στη μελαχρινή πλέον Μαντόνα, που ήθελε να επανασυστήσει τον εαυτό της, να ανταποκριθεί λίγο περισσότερο και στο ενήλικο κοινό της και να παρουσιάσει ένα διαφορετικό πρόσωπο για να εδραιωθεί οριστικά στο «θρόνο». 

Το «Like a Prayer» κυκλοφόρησε μέσω της μουσικής εταιρείας Sire Records ως πρώτο single στις 3 Μαρτίου 1989, για το τέταρτο άλμπουμ της, Like a Prayer.

Είναι ένα ποπ – ροκ τραγούδι με στοιχεία γκόσπελ και φανκ, γραμμένο και ηχογραφημένο από τη Μαντόνα και τον Πάτρικ Λέοναρντ τον Σεπτέμβριο του 1988 στην Καλιφόρνια.

Μια χορωδία που κάνει φωνητικά ενισχύει την πνευματική φύση του τραγουδιού και μια ροκ κιθάρα κρατά τη μουσική σκοτεινή και μυστηριώδη.

Οι στίχοι αν και παρουσιάζουν ένα θρησκευτικό θέμα, μπορούν να ερμηνευτούν και ως σεξουαλικά υπονοούμενα ταυτόχρονα.

Η Μαντόνα ήθελε το τραγούδι να έχει επιφανειακούς ποπ στίχους σχετικά με τη σεξουαλικότητα και την πίστη, αφού πίστευε ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια αντίδραση στον ακροατή.

Ο Πάτρικ Λέοναρντ διαφώνησε. Εξήγησε από την αρχή ότι δεν ένιωθε άνετα με τους στίχους και τα σεξουαλικά υπονοούμενα που υπήρχαν σε αυτούς αλλά η Μαντόνα ήταν ανένδοτη. Δεν θα άλλαζε ούτε μία λέξη.

Με μία ευφυέστατη μαεστρία η Μαντόνα μέσα από στίχους όπως «When you call my name it’s like a little prayer / I’m down on my knees, I wanna take you there» κατάφερε να θολώσει εντέχνως τα στιχουργικά όρια ανάμεσα στο σεξ και την θρησκεία.

Το «προκλητικό» βίντεο κλιπ

Το βίντεο ξεκινάει με τη Μαντόνα να γίνεται μάρτυρας στον φόνο μίας νεαρής γυναίκας που ληστεύεται και δολοφονείται από μια ομάδα ανδρών αλλά παγωμένη από φόβο δεν αντιδρά.

Ένας μαύρος άνδρας που περνάει από το δρομάκι βλέπει το περιστατικό και τρέχει να βοηθήσει τη γυναίκα, ενώ οι δολοφόνοι φεύγουν ακριβώς την ώρα που καταφτάνει η αστυνομία.

Η αστυνομία υποψιάζεται λανθασμένα ότι ο μαύρος άνδρας είναι ο δολοφόνος και τον συλλαμβάνουν.

Οι πραγματικοί δολοφόνοι δίνουν μια απειλητική ματιά στη Μαντόνα και φεύγουν.

Η Μαντόνα φεύγει από τη σκηνή του εγκλήματος και πηγαίνει σε μια εκκλησία.

Εκεί βλέπει ένα άγαλμα αγίου μέσα σε ένα κλουβί που θυμίζει τον μαύρο άνδρα που είχε αντικρίσει νωρίτερα.

Καθώς το τραγούδι ξεκινά, κάνει μια προσευχή μπροστά στο άγαλμα που φαίνεται να δακρύζει.

Η Μαντόνα ξαπλώνει σε ένα στασίδι και ονειρεύεται ότι πετάει στον ουρανό. Ξαφνικά μία γυναίκα την πιάνει και τη συμβουλεύει να κάνει το σωστό.

Ακόμα μέσα στο όνειρο, η Μαντόνα επιστρέφει στο άγαλμα, το οποίο ζωντανεύει και μεταμορφώνεται στον μαύρο άνδρα που είχε δει νωρίτερα, την φιλάει στο μέτωπο και φεύγει από την εκκλησία.

Εκείνη μαζεύει από το δάπεδο ένα μαχαίρι, κόβει τις παλάμες της και αιμορραγεί.

Διάσπαρτες σκηνές δείχνουν τη Μαντόνα να τραγουδάει και να χορεύει μπροστά σε σταυρούς που φλέγονται, να φιλάει τον μαύρο άγιο στο στόμα, και τέλος να περιβάλλεται από μια χορωδία μέσα στην εκκλησία.

Ξυπνάει, πηγαίνει στη φυλακή και λέει στην αστυνομία ότι είχε δει το έγκλημα και ότι ο μαύρος άνδρας που είχε συλληφθεί είναι αθώος. Η αστυνομία τον ελευθερώνει.

Το βίντεο τελειώνει καθώς η Μαντόνα χορεύει έξαλλα μπροστά από τους φλεγόμενους σταυρούς, ενώ στη συνέχεια όσοι εμπλέκονται στην ιστορία κάθονται σε μία σειρά, υποκλίνονται και συνεχίζουν να χορεύουν όλοι μαζί.

Αμέσως μετά την προβολή του βιντεοκλίπ, οι κριτικές είναι διθυραμβικές, όπως αυτή του Rolling Stone που μεταξύ άλλων έγραψε ότι ο δίσκος «πλησίασε στην τέχνη όσο πιο κοντά μπορεί να φτάσει η ποπ σαν είδος».

Δεν είχε όμως την ίδια γνώμη το Βατικανό.

Το Βατικανό και η Pepsi

Εξοργισμένες από τους διφορούμενους στίχους του τραγουδιού και από τις ανοιχτά ερωτικές εικόνες στο βίντεο, οι χριστιανικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο μιλούσαν για βλασφημία.

Η υπόθεση έφτασε τελικά στο Βατικανό, όπου ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ κάλεσε να απαγορευτεί το τραγούδι από όλα τα τηλεοπτικά κανάλια και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς στην Ιταλία.

Στο παιχνίδι μπήκαν και άλλες συντηρητικές, θρησκευτικές ομάδες που απείλησαν την ίδια την Μαντόνα.

Ζήτησαν εθνικό μποϊκοτάζ των θυγατρικών της Pepsi και της PepsiCo, που χρησιμοποίησαν το τραγούδι για την προώθησή των προϊόντων τους, συμπεριλαμβανομένων των αλυσίδων φαστ φουντ Kentucky Fried Chicken, Taco Bell και Pizza Hut.

Η Pepsi αρχικά ήθελε να συνεχίσει να εκπέμπει τη διαφήμιση, παρόλο που αιφνιδιάστηκε από τις διαμαρτυρίες και τον ντόρο. 

Υπό την πίεση όμως της αμερικανικής κοινής γνώμης, έκανε πίσω. Αν και η Pepsi εκείνη την περίοδο είχε υπογράψει ένα παχυλό συμβόλαιο συνεργασίας με την Μαντόνα, υπέκυψε, απέσυρε μέχρι και τη χορηγία της στην περιοδεία της τραγουδίστριας και μάλιστα της χάρισε και τα 5 εκατ. δολάρια της προκαταβολής που της είχε δώσει.

Η Μαντόνα, η οποία είχε φτάσει σε νέα καλλιτεχνική ωριμότητα με το «Like A Prayer», απέκρουσε τη διαμάχη δηλώνοντας σε τηλεφωνική συνέντευξη στους New York Times: «Η τέχνη πρέπει να είναι αμφιλεγόμενη, και αυτό είναι το μόνο που υπάρχει».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Like a Prayer έκανε το ντεμπούτο του στο νούμερο 38 στα «Billboard Hot 100» charts και έφτασε την κορυφή λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 22 Απριλίου 1989.

Έμεινε στην πρώτη θέση για τρεις συνεχόμενες εβδομάδες, προτού αντικατασταθεί από το «I’ll Be There for You» του Μπον Τζόβι.

Το τραγούδι έκανε κυριολεκτικά θραύση. Κατέκτησε τα charts στην Αυστραλία, τον Καναδά, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Παγκοσμίως ήταν το πιο εμπορικό single το 1989. Το επίσημο βίντεο έχει συγκεντρώσει πάνω από 89.000.000 προβολές στο YouTube μέχρι τις 9 Νοεμβρίου 2018, ενώ στο Spotify, οι δύο εκδόσεις του κομματιού μαζί, έχουν συνολικά πάνω από 145.000.000 αναπαραγωγές.

Σήμερα, θεωρείται ένα από τα καλύτερα της τραγουδίστριας και περιλαμβάνεται στα «500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών» του περιοδικού Rolling Stone.

Επιπλέον, το άλμπουμ έγινε 4 φορές πλατινένιο, πουλώντας πάνω από 15 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και θεωρείται ένα από τα εμπορικότερα τραγούδια όλων των εποχών.

Στα βραβεία MTV Video Music Awards του 1989, το «Like a Prayer» προτάθηκε στις κατηγορίες «Viewer’s Choice» και «Video of the Year», κερδίζοντας στην πρώτη.

Κατά ειρωνικό τρόπο, το βραβείο επιδοτήθηκε από την Pepsi εκείνο το έτος και όταν η Μαντόνα ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο πρόσθεσε: «Θα ήθελα πραγματικά να ευχαριστήσω την Pepsi για την πρόκληση τόσο πολλών αντιπαραθέσεων». 

Τοποθετήθηκε επίσης πρώτο και σε αρκετές μουσικές λίστες κριτικών.

Ήταν Νο1 στη λίστα του MTV με τα «100 Τραγούδια που Έσπασαν τους Κανόνες» το 2005 για την 25η επέτειο του MTV, ενώ θεατές το ψήφισαν ως το «Πιο Πρωτοποριακό Βίντεο Όλων των Εποχών».

Σε δημοσκόπηση του Billboard το 2011, ψηφίστηκε το δεύτερο καλύτερο μουσικό βίντεο της δεκαετίας του 1980, πίσω από το Thriller του Μάικλ Τζάκσον.

Σήμερα, 35 χρόνια μετά, το «Like A Prayer» εξακολουθεί να θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία της μουσικής.

Στα 30 χρόνια κυκλοφορίας του τραγουδιού, τον Μάρτιο του 2019, η Μαντόνα έκανε ένα σχετικό ποστ στο Instagram αλλά όπως είχε αποκαλύψει η ίδια στη λεζάντα της, η πρώτη προσπάθειά της απέβη άκαρπη γιατί την μπλόκαρε το ίδιο το Instagram!

«Πριν από 30 χρόνια κυκλοφόρησα το Like A Prayer και αυτό το βίντεο προκάλεσε τόσο μεγάλη διαμάχη επειδή φίλησα έναν μαύρο άγιο και χόρεψα μπροστά από φλεγόμενους σταυρούς. Επίσης, έφτιαξα μία διαφήμιση με την Pepsi που απαγορεύθηκε γιατί το βίντεό μου χαρακτηρίσθηκε ως ακατάλληλο. Χρόνια πολλά σε μένα και τη διαμάχη!».