Ποιος θυμάται άραγε τον πρώτο σχεδιασμό του Facebook, τότε που ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ λάνσαρε αυτό που έμελλε να γίνει η μεγαλύτερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης;
Από τότε, το δημοφιλές μέσο έχει επανασχεδιαστεί αρκετές φορές. Ωστόσο, ο στόχος του παρέμεινε ο ίδιος: να «διασυνδέσει» τους χρήστες του και να αποκομίζει πακτωλό χρημάτων από τις διαφημίσεις.
Στην 20η επέτειο της πλατφόρμας, εδώ είναι κάποια ορόσημα που άλλαξαν τον κόσμο.
Το Facebook έθεσε τους όρους του παιχνιδιού
Πριν το Facebook, υπήρχαν και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το MySpace, αλλά το site του Μαρκ Ζούκερμπεργκ απογειώθηκε ακαριαία, όταν πρωτολανσαρίστηκε το 2004. Σε λιγότερο από έναν χρόνο είχε 1 εκατομμύριο χρήστες και μέσα σε τέσσερα χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει το MySpace με μηχανισμούς όπως το tag ατόμων σε φωτογραφίες. Μέχρι το 2012, είχε ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο χρήστες το μήνα, ενώ στα τέλη του 2023, ανέφερε ότι είχε 2,11 δισεκατομμύρια χρήστες καθημερινά.
Ομολογουμένως, το Facebook είναι λιγότερο δημοφιλές από ό,τι στο παρελθόν μεταξύ των νέων. Παρόλα αυτά, παραμένει το πιο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο στον κόσμο και έχει εγκαινιάσει μια νέα εποχή κοινωνικής δραστηριότητας στο διαδίκτυο.
Τα πολύτιμα προσωπικά δεδομένα
Το Facebook απέδειξε ότι η συλλογή των «like» μας μπορεί να είναι εξαιρετικά προσοδοφόρα. Η μητρική εταιρεία Meta, από κοινού με την Google διατηρούν τη μερίδα του λέοντος στο παγκόσμιο διαφημιστικό στερέωμα.
Την Πέμπτη, η Meta ανέφερε έσοδα άνω των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το τελευταίο τρίμηνο του 2023, κυρίως από την προσφορά υψηλά στοχευμένων υπηρεσιών διαφημίσεων σε εταιρείες. Περίπου 14 δισ. δολάρια δηλώθηκαν ως καθαρό κέρδος.
Αλλά το Facebook έχει δείξει επίσης πού μπορεί να πάει στραβά η συλλογή δεδομένων. Στη Meta έχει επιβληθεί πολλές φορές πρόστιμο για κακή διαχείριση προσωπικών δεδομένων. Η πιο γνωστή υπόθεση είναι το σκάνδαλο της Cambridge Analytica το 2014, το οποίο οδήγησε σε πρόστιμο 725 εκατομμυρίων δολαρίων στη Facebook για σημαντική παραβίαση δεδομένων.
Επίσης, το 2022 η Facebook πλήρωσε πρόστιμο 265 εκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ επειδή επέτρεψε την εξαγωγή προσωπικών δεδομένων, ενώ πέρυσι, της επιβλήθηκε νέο πρόστιμο-ρεκόρ (1,2 δισεκατομμύρια ευρώ) από την Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων, για μεταφορά δεδομένων ευρωπαίων χρηστών εκτός δικαιοδοσίας. Η Facebook έχει ασκήσει έφεση κατά του προστίμου.
Πολιτικοποίησε το Διαδίκτυο
Προσφέροντας στοχευμένη διαφήμιση, το Facebook έχει γίνει μια σημαντική πλατφόρμα προεκλογικής εκστρατείας σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, στους πέντε μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2020, η ομάδα του νυν Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ξόδεψε περισσότερα από 40 εκατομμύρια δολάρια σε διαφημίσεις στο Facebook, σύμφωνα με έρευνα της Statista. Το Facebook και το Twitter λέγεται ότι ήταν ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, καθώς εκεί συντονίστηκαν οι διαδηλώσεις και η διάδοση των ειδήσεων για το τι συνέβαινε.
Η υιοθέτηση του Facebook για πολιτικούς σκοπούς έχει επικριθεί. Το 2018, το Facebook συμφώνησε με μια έκθεση του ΟΗΕ που ανέφερε ότι απέτυχε να αποτρέψει άτομα που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για να «υποκινήσουν τη βία εκτός σύνδεσης» εναντίον των Ροχίνγκια της Μιανμάρ.
Η κυριαρχία της Meta
Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ κατάφερε να χτίσει ένα κοινωνικό δίκτυο και μια αυτοκρατορία τεχνολογίας που παραμένει πρωτόγνωρη όσον αφορά τους χρήστες και τη συνακόλουθη ισχύ της. Οι ανερχόμενες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των WhatsApp, Instagram και Oculus, αγοράστηκαν και μπήκαν κάτω από την εταιρεία-ομπρέλα Facebook, η οποία άλλαξε το όνομά της σε Meta το 2021.
Η Meta λέει τώρα ότι περισσότεροι από τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν τουλάχιστον ένα από τα προϊόντα της κάθε μέρα. Ακόμη και όταν δεν καταφέρνει να εξαγοράσει τους αντιπάλους της, η Meta κατηγορείται ότι τους αντιγράφει, προκειμένου να διατηρήσει την κυριαρχία της.
Τα Stories του Facebook και του Instagram είναι παρόμοια με μια βασική δυνατότητα του Snapchat. Το Instagram Reels είναι η απάντηση της εταιρείας στην πρόκληση που θέτει η εφαρμογή κοινής χρήσης βίντεο TikTok και το Threads είναι η προσπάθεια της Meta να μιμηθεί το X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter.
Τι μέλλει γενέσθαι
Η άνοδος και η συνεχιζόμενη κυριαρχία του Facebook είναι απόδειξη της ικανότητας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ να διατηρεί το μέσο σχετικό και σύγχρονο.
Το ζήτημα είναι αν θα μπορέσει να διατηρήσει το στέμμα ως το πιο δημοφιλές κοινωνικό μέσο δικτύωσης, τα επόμενα 20 χρόνια. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο επειδή ο κλάδος, όπως πάντα, αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα – αλλά επειδή η ίδια η Meta πιέζει τώρα προς την οικοδόμηση της επιχείρησής της γύρω από την ιδέα του Metaverse.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι επίσης μεγάλη προτεραιότητα για τη Meta.
Η εταιρεία λοιπόν, σε κάποιο βαθμό, απομακρύνεται από το Facebook. Το θέμα είναι αν και ο κόσμος το κάνει, δεδομένης της συνεχιζόμενης δημοτικότητάς του.
