Ποια είναι τα οφέλη της νηστείας – Πώς λειτουργεί η ασιτία στον μεταβολισμό
Μέχρι το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι επιστήμονες είχαν ανακαλύψει αρκετές βιταμίνες και είχαν αντιληφθεί ότι μια ανεπαρκής διατροφή μπορούσε να είναι καταστροφική για την υγεία. Συνειδητοποιήθηκε ότι οι ασθένειες δεν έρχονταν μόνο ως αποτέλεσμα λοιμώξεων που προκαλούσαν τα παθογόνα αλλά και λόγω πλημμελούς διατροφής.
Για παράδειγμα, το 1912 είχαν διαγνωστεί 25.000 περιπτώσεις πελλάγρας στις ΗΠΑ μιας ασθένειας που η θνησιμότητα άγγιζε το 40%. Η αρχική σκέψη ήταν πως κάποιο μικρόβιο ήταν υπεύθυνο αλλά ανακαλύφθηκε ότι έφταιγε η κακή διατροφή. Οι Αμερικανοί αγρότες ορισμένων περιοχών βάσιζαν το μενού τους στο καλαμπόκι το οποίο δεν περιέχει το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη. Χωρίς αυτό, το σώμα δεν μπορεί να φτιάξει βιταμίνη Β3 και η έλλειψή της που προκαλούσε την ασθένεια. Οι πλούσιοι δεν πάθαιναν πελλάγρα διότι έτρωγαν αρκετά ζωικά τρόφιμα λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα αμινοξέα.
Θερμιδικός περιορισμός
Το επιστημονικό δόγμα λοιπόν ήταν να τρώει κανείς όλο το φαγητό του αν θέλει να έχει την υγεία του, μια αντίληψη που κυριαρχούσε ακόμα και πριν από λίγα χρόνια. Υπήρχαν όμως ορισμένα μυστηριώδη ευρήματα. Το 1935, ο καθηγητής διατροφολογίας Κλάιβ Μακέϊ, στο Πανεπιστημίου Κορνέλλ βρήκε κάτι που πήγαινε κόντρα στη λογική της εποχής. Τα ποντίκια που βρίσκονταν στο όριο της πείνας, παρουσίαζαν όχι μόνο λιγότερους καρκίνους αλλά φαίνονταν πιο νέα, είχαν καλύτερη υγεία και ζούσαν περισσότερο από τα καλοταϊσμένα. Έτσι ο Μακέϊ συνέστησε στο κοινό: «Τρώτε ότι πρέπει, μετά από αυτό τρώτε ότι θέλετε αλλά όχι πάρα πολύ». Τα πειράματα του Μακέϊ έδειξαν ότι ένας περιορισμός θερμίδων κατά 30% αύξησε τη διάρκεια ζωής των αρουραίων από 500 σε 820 ημέρες, δηλαδή πάνω από 60%.
Τα επόμενα χρόνια τα πειράματα συνεχίστηκαν σε αμοιβάδες, αράχνες, ψάρια και σκύλους, και το συμπέρασμα ήταν συνεπές: ο υποσιτισμός παρατείνει τη ζωή. Στη δεκαετία του 1960, ο Ρόυ Γουώλφορντ, καθηγητής παθολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, στέρησε το φαγητό σε ποντίκια που κανονικά ζουν 39 μήνες και αυτά κατάφεραν να ξεπεράσουν τους 56 μήνες. Αυτό μεταφράζεται σε 165 ανθρώπινα χρόνια. Ο θερμιδικός περιορισμός είναι σήμερα ο μόνος τρόπος που αποδεδειγμένα παρατείνει τη ζωή στα ζώα.
Κάτι που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ένα 30% των τρωκτικών που τρέφονται με λίγες θερμίδες πεθαίνουν σε προχωρημένη ηλικία χωρίς κανένα παθολογικό σημάδι ασθένειας ικανό να θεωρηθεί αιτία, με άλλα λόγια πεθαίνουν από γηρατειά. Η νηστεία λοιπόν θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να βελτιώσει κάποιος την υγεία του και όχι μόνο να παρατείνει τη ζωή του.
Περιορισμός θερμίδων δεν σημαίνει πλημμελή θρέψη. Οι βιταμίνες και τα άλλα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία πρέπει να περιέχονται σε ικανοποιητικές ποσότητες στη μειωμένη τροφή. Οι μαϊμούδες που υποβάλλονται σε νηστεία δείχνουν νεότερε και υγιέστερες και το ερώτημα είναι αν το ίδιο ισχύει στον άνθρωπο. Αλλά γιατί ο άνθρωπος να αποτελεί εξαίρεση;
Αυτοφαγία
Η νηστεία ήταν μέρος μιας θρησκευτικής πρακτικής αιώνων αλλά οι επιστήμονες της διατροφής δεν επικροτούσαν κάτι τέτοιο, λέγοντας ότι υποσκάπτει την υγεία. Τα τελευταία χρόνια όμως έγινε κατανοητό ότι στην πραγματικότητα η παράλειψη γευμάτων βελτιώνει την υγεία μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται αυτοφαγία. Όπως μια πόλη, έτσι και τα κύτταρά μας γεμίζουν με σκουπίδια από τα οποία θα πρέπει κάποια στιγμή να απαλλαγούν. Τα κύτταρα διαθέτουν έναν μηχανισμό που αναγνωρίζει τα υποβαθμισμένα συστατικά τους (π.χ. τις ελαττωματικές πρωτεΐνες) και τα καταστρέφουν. Πρόκειται για μια δημιουργική καταστροφή. Χρησιμοποιούν τα παλιά υλικά για να φτιάξουν καινούργια είτε τα χρησιμοποιούν ως καύσιμα για να παράγουν ενέργεια. Η διαδικασία εκκαθαρίζει όχι μόνο τις προβληματικές ουσίες αλλά και τα διάφορα παθογόνα που μπορεί να βρίσκονται μέσα στα κύτταρα.
Η παράλειψη γευμάτων είναι ένα είδος στρες για τον οργανισμό ο οποίος αντιτίθεται προκαλώντας το αίσθημα της πείνας. Αλλά ο οργανισμός δεν κάνει μόνο αυτό. Αισθανόμενος την έλλειψη τροφής, αλλάζει τη λειτουργία ορισμένων βιοχημικών μονοπατιών και κάνει οικονομία στη χρήση των θρεπτικών συστατικών του, κάτι που είναι γνωστό ως επιβράδυνση του μεταβολισμού. Σε όλα τα ζώα εμφανίζεται αυτό το φαινόμενο όταν λείπει η τροφή διότι όλα τα είδη είναι απόγονοι του πρώτου κυττάρου που εμφανίστηκε στον πλανήτη και απέκτησε αυτόν τον μηχανισμό αυτοσυντήρησης για να επιβιώσει σε συνθήκες έλλειψης θρεπτικών συστατικών.
Αντιοξειδωτικά
Πλην της ενεργοποίησης της αυτοφαγίας και της επιβράδυνσης του μεταβολισμού, η νηστεία αυξάνει την αντιοξειδωτική ικανότητα του σώματος. Σε μια μελέτη, τέθηκαν τέσσερα άτομα σε νηστεία και οι επιστήμονες μέτρησαν τις βιοχημικές αλλαγές στο σώμα τους. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν 44 μεταβολίτες οι οποίοι αυξήθηκαν από 1,5 μέχρι 60 φορές μέσα σε διάστημα 58 ωρών νηστείας. Πρόκειται για σημαντικούς μεταβολίτες που διατηρούν τη μυϊκή και αντιοξειδωτική δραστηριότητας του σώματος. Τα μόρια αυτά αυξάνονται σε επίπεδο που υποδηλώνει έναν άλλον μηχανισμό με τον οποίο η νηστεία μπορεί να συμβάλει στην μακροζωία, την ενίσχυση της αντιοξειδωτικής ικανότητας.
Η ασιτία φαίνεται να επιδρά στο μεταβολισμό της πουρίνης και της πυριμιδίνης, ουσίες που παίζουν βασικούς ρόλους στην έκφραση γονιδίων και στη σύνθεση πρωτεϊνών. Το εύρημα αυτό δείχνει ότι μέσω της νηστείας επαναπρογραμματίζεται η οικοδόμηση πρωτεϊνών. Επίσης, όταν μεταβολίζονται η πουρίνη και η πυριμιδίνη ενισχύεται η παραγωγή αντιοξειδωτικών. Αρκετά αντιοξειδωτικά αυξήθηκαν σημαντικά, όπως η εργοθεϊνηίνη και η καρνοσίνη. Τα αντιοξειδωτικά χρησιμεύουν για την προστασία των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες κι αυτό μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που ο θερμιδικός περιορισμός καθυστερεί την εμφάνιση ασθενειών και παρατείνει τη ζωή.
Πηγή: healthyliving.gr
